Soms komt er aan foto voorbij die je raakt, die iets met je doet. En heel soms komt er een foto voorbij die heel veel mensen raakt en iets teweegbrengt. Onderstaande foto is er zo één vind ik.
In 1972 maakte een oorlogscorrespondent in Vietnam een foto van bewoners die hun dorp ontvluchtten omdat het met napalmbonnen was gebombardeerd. Het meisje in het midden van de foto is hier enorm kwetsbaar, vol angst en alles kwijt; gewoon onbeschrijfelijk leed. Een heel krachtige foto. Een beeld dat bij de kijker op het netvlies brandt en schreeuwt om actie.
En dat gebeurde. De foto kreeg veel aandacht (tegenwoordig zouden we zeggen dat de foto viral ging) en wakkerde het verzet tegen de oorlog dusdanig aan, dat dit de kentering betekende die uiteindelijk tot het beëindigen van de Amerikaanse bemoeienis in het conflict leidde.
De foto werd gemaakt door een persfotograaf die in het oorlogsgebied aanwezig was om verslag uit te brengen van de gevechten daar; niets meer en niets minder. Saillant detail: de fotograaf ontfermde zich over het meisje en redde haar leven en indirect ook dat van vele anderen.
Naast de dooddoener “één plaatje zegt meer dan duizend woorden” zie ik vooral als leerpunt dat een goede observatie alleen al kan leiden tot actie, omdat een goede observatie bij de ander tot urgentie leidt. En urgentie creëren is de eerste stap in veranderingen volgens Kotter (zoek op 8 stappenmodel Kotter).
Besteden wij in onze rapportage voldoende aandacht aan onze observatie? Maken wij wel goede foto’s; foto’s met impact? Of vertroebelen we het beeld met een ‘acceptatieverhogingsfilter’, uitgebreide verantwoording van ons advies en een overkill aan tekst om maar niets te vergeten? We vermelden context: vigerende wet- en regelgeving (dat is al een woord dat menigeen moet opzoeken), wetshistorische achtergronden, overwegingen en alternatieven en dergelijke. Maar hoeveel moeite stoppen we in het maken van de foto? Zou een sterke foto alle tekstuele rompslomp overbodig kunnen maken? En nóg belangrijker: durven we dat ook?
Durven wij in onze communicatie gebruik te maken van impactvolle beelden in plaats van of als versterking van onze formele rapportage-formats?
Ja, ik heb dit bewust zo geformuleerd. Een beetje extreem en precies passend bij m’n boodschap. Inderdaad! En dat is nu precies waar het om gaat: de sterke foto, veelzeggend, die geen uitleg nodig heeft. Als compliance officer wil je dat het goed gaat met en binnen jouw bedrijf of organisatie. En bij misstanden wil je dat er iets aan wordt gedaan. Maar hoe dan?
Ik beweer de laatste tijd dat de compliance officer als een soort toerist rondloopt: handen in de zakken en een camera op de buik. En als er dan iets interessants te zien is maakt hij of zij een foto, uploadt deze en doet de handen weer in de zakken. En als het een goede foto is, dan komt er vanzelf beweging; kijk maar naar de foto van het “napalmmeisje”.
Maar wat is dan een goede foto; wat is het perfecte plaatje? Zelfs in het gelijknamige Tv-programma zijn de juryleden het niet altijd eens. En het blijkt dat andere omstandigheden andere plaatjes als ‘perfect’ benoemen. En dat geldt volgens mij in het leven van de compliance officer net zo. Het is verdraaid lastig om in te schatten wat wel of niet werkt, hoe je mensen kunt ‘triggeren’.
Bijvoorbeeld deze blog: het begint al bij de titel. Verwijzing naar het Tv-programma door de blog Het perfecte plaatje te noemen kan een merkeninbreuk of iets dergelijks zijn en dat wil ik niet; het logo gebruiken als afbeelding durfde ik dus ook niet. Ik dacht nog aan Freeze frame, een song van de J. Geilsband; een titel die alleen muziekliefhebbers van die periode en die stijl zullen herkennen.
Het plaatje heeft collega Richard Monkau door AI laten genereren dus die kon ik gebruiken. Ik hoop dat de wat saaie titel en de afwijkende afbeelding genoeg aandacht trekken. En bij jou heeft het gewerkt! Intern hebben we 2025 geanalyseerd en het bleek dat de LinkedIn posts met de meest opvallende (rare?) titels en/of afbeeldingen de meeste lezers trokken. Ik voel me gesterkt in mijn mening dat een sterk beeld tot actie kan (en zal) leiden.
Wat je wilt laten zien was en is nog steeds het uitgangspunt. Ga je voor het detail, voor een momentopname? Of is er ‘a bigger picture’ of een trend waarover jij je zorgen maakt? Het antwoord bepaalt voor een deel je beeld dat tot actie zou moeten leiden.
De andere bepalende factor is wie je in beweging wilt krijgen. Hiervoor verwijs ik naar de wet van Maier, mijn stokpaardje: E=K*A, effect = kwaliteit maal acceptatie. En natuurlijk alle materiaal over communicatie. Voor deze blog houd ik dat even buiten scope.
Denk ook eens buiten het keurslijf van de vaste patronen: er zijn meer (en soms betere!) communicatievormen dan het kwartaalrapport of die ene compliance sheet in de maandelijkse slide deck voor de directie. Een praatje maken met iemand is een heel effectieve manier van communiceren met meer impact dan een PowerPoint slide. En elke vergadering eindigt met een rondvraag; de ultieme plek om je zorgen te uiten.
Nog enkele voorbeelden van een plaatje, beeld of indruk:
De voorbeelden zijn dus lang niet allemaal een foto of een afbeelding, maar zijn wel een schets van de werkelijkheid. Een plaatje dus, in woorden, in taalgebruik, in gezichtsuitdrukking en zelfs in de vorm van een cartoon of foto. Het gaat erom dat je als compliance officer aandacht krijgt voor de dingen die de organisatie beter maken. En die krijg je niet met alleen een adviesrapport.
Daarvoor hoef je intussen ook niet meer als de toerist in de afbeelding met een camera op je buik rond te lopen: je hebt je ogen en je mobiel altijd bij je, klaar om de life changing foto van de werkelijkheid te maken en te uploaden naar je organisatie. En misschien ook een app om een filter toe te passen om de boodschap te benadrukken…
